Czym są zmiany naczyniopochodne?

Wielu pacjentów po otrzymaniu wyników badań obrazowych – rezonansu głowy lub tomografii, w opisie ma zamieszczoną informację o zmianach naczyniopochodnych. Problem tkwi w tym, że często nie wiedzą, z czym wiążą się owe zmiany, a także – na skutek czego powstają.

Czym są zmiany naczyniopochodne?

Zmiany naczyniopochodne, które uwidocznione zostają w mózgu podczas badań obrazowych, są zmianami powstałymi na skutek chwilowego upośledzenia krążenia mózgowego. Są one efektem miejscowego niedokrwienia mózgu.

Ogniska naczyniopochodne w mózgu różnią się od siebie wielkością, bywają mnogie bądź też pojedyncze. Najczęściej spotyka się je u osób, które ukończyły 50. rok życia, jednak wyniki badań wskazują, że coraz częściej odkrywa się je u młodych pacjentów.

Koło tętnicze Willisa to układ naczyń składających się na krążenie mózgowe. W jego skład wchodzą tętnice szyjne oraz tętnice układu podstawnego. Wszystkie te naczynia połączone są w krąg, który znajduje się w podstawie mózgu. 

Z racji tego, że u osób młodych naczynia mózgowe posiadają zdolności do skurczu bądź rozkurczu, reagując na wahania ciśnienia tętniczego, krążenie mózgowe jest w ich przypadku stabilne. Stan ten zanika często wraz z wiekiem – naczynia osób starszych stają się sztywniejsze, tracą możliwość reakcji i utrzymywania poziomu krwi w naczyniach mózgowia na stałym poziomie.

Trzeba zdawać sobie sprawę z tego, że tkanka mózgowa reaguje na wahania ciśnienia tętniczego. Może ono powodować właśnie powstawanie zmian naczyniopochodnych w mózgu. Jeśli tego typu zmiany zostały uwidocznione w badaniu obrazowym, za każdym razem trzeba skupić się na wyjaśnieniu przyczyny ich powstawania. Mogą skutkować bowiem udarem mózgu – w żaden sposób nie wolno ich więc bagatelizować.

Lekarze często porównują zmiany naczyniopochodne w mózgu do podobnych zmian w sercu. Mowa tutaj o rozpoznaniu choroby wieńcowej, która powstaje na skutek nieprawidłowego ukrwienia mięśnia sercowego. Tak jak zmiany w sercu mogą prowadzić do zawału serca, tak zmiany naczyniopochodne w mózgu potrafią skutkować udarem.

Jakie są przyczyny zmian naczyniopochodnych?

Do najczęstszych przyczyn powstawania zmian na naczyniopochodnych w  ludzkim mózgu należą:

•  zaburzenia rytmu serca
•  hipercholesterolemia
•  miażdżyca
•  nadciśnienie tętnicze
•  cukrzyca

Pacjenci muszą pamiętać o tym, że ryzyko wystąpienia zmian naczyniopochodnych wzrasta u osób, które palą papierosy, a także stosują nieprawidłową, bogatą w cukry proste i tłuszcze zwierzęce, dietę. Zmiana naczyniopochodna bowiem jest zmianą, która bezpośrednio związana jest z patologią naczyń mózgowych – to zmiany zatorowe, zapalne oraz zakrzepowe.

Czy zmian naczyniopochodnych trzeba się bać?

Wielu pacjentów zadaje pytanie, czy zmiany naczyniopochodne są groźne. Oczywiście, zdarza się, że pozostają one niezauważone. Bywa, że badanie obrazowe mózgu wskazuje na przebyty udar, podczas gdy pacjent temu zaprzecza. Wszystko dlatego, że niezauważone zmiany naczyniopochodne dają w badaniu obrazowym obraz podobny do przebytego udaru mózgu.

Zmiany naczyniopochodne w mózgu mogą również skutkować rozwinięciem się u pacjenta otępienia. Warto dowiedzieć się nieco więcej na temat tej groźnej dolegliwości.

Otępienie naczyniopochodne

Naczyniopochodne uszkodzenie mózgu może skutkować otępieniem będącym jego konsekwencją.

Choroba ta wynika z uszkodzenia okolic kory mózgu bądź też połączeń pomiędzy nimi. Do czynników rozwoju otępienia naczyniopochodnego zalicza się niższe wykształcenie, cukrzycę, migotanie przedsionków, przebyty udar, duże uszkodzenia układu nerwowego, nadciśnienie tętnicze, a także starszy wiek.

Otępienie naczyniopochodne traktowane jest jako skutek niedokrwienia mózgu. W zależności od tego, który obszar mózgu został uszkodzony przez udar, choroba może dawać różne objawy. Zazwyczaj są to objawy neurologiczne, takie jak zaburzenia mowy, niedowład i inne. Mogą one narastać skokowo wraz z występowaniem kolejnych epizodów niedokrwienia mózgu.

Zdarza się, że skutkiem schorzenia jest uszkodzenie okolic mózgu, które pełnią ważne funkcje, jeśli chodzi o prawidłowe funkcjonowanie pamięci. Objawem otępienia naczyniopochodnego są właśnie wtedy zaburzenia pamięci. Pacjent może mieć również problem z wykonywaniem pozornie prostych czynności, które w przeszłości wykonywał automatycznie. Mowa tutaj między innymi o uprawianiu sportu, pracy zarobkowej, a także umiejętności przygotowywania posiłku.

U niektórych pacjentów otępienie naczyniopochodne wiąże się także ze zmianą osobowości, a także skłonnościami do apatii, wrażliwości, wycofania z życia oraz agresji.

Podejrzewając otępienie naczyniopochodne należy skierować pacjenta na badania neurologiczne, kardiologiczne oraz neuropsychologiczne. W tych ostatnich można stwierdzić pogorszenie pamięci, a także zdolności do wykonywania zadań i planowania. W diagnostyce schorzenia stosuje się specjalną skalę, dzięki której można odróżnić otępienie naczyniopochodne od tego wywołanego chorobą Alzheimera. Ostateczna diagnozę stawia się w oparciu o przeprowadzone badanie histopatologiczne. 

W jaki sposób leczyć zmiany naczyniopochodne?

Pacjent, u którego badanie obrazowe wykazało obecność w mózgu zmian naczyniopochodnych, powinien natychmiast zostać objęty opieką lekarza neurologa. Konieczne będzie wykonanie badań morfologicznych krwi z profilem lipidowym, badania poziomu glukozy i CRP, a także dopplerowskiego badania przepływu krwi w mózgu. Warto również zdecydować się na wykonanie rezonansu magnetycznego mózgu, który pozwoli na zróżnicowanie charakteru zmian oraz ujawni ich ogniska. Leczenie zmian naczyniopochodnych skupia się na dobraniu dla pacjenta odpowiedniej formy terapii, a także modyfikacji stylu życia, tak by stało się ono bardziej higieniczne. Konieczne może okazać się także wykonanie echa serca, które pozwoli wykluczyć drożny otwór owalny. U niektórych pacjentów wykonuje się również holter EKG, które może ujawnić potencjalne zaburzenia rytmu serca

Żadna osoba, u której zostały wykryte zmiany naczyniopochodne w mózgowiu, nie powinna tego bagatelizować. Podjęcie szybkiego leczenia pozwoli na zdiagnozowanie problemu i zapobieganie poważniejszych konsekwencjom zdrowotnym, takim jak udar bądź też rozwój otępienia naczyniopochodnego. 

Zmiany naczyniopochodne występujące w obrębie mózgu zawsze wymagają wyjaśnienia przyczyny, a to z tego względu, że są wynikiem niedokrwienia tkanki mózgowej. Wdrożenie profilaktyki i leczenia jest bardzo ważne, aby w przyszłości móc zapobiegać wystąpieniu udaru mózgu. Postawienie diagnozy jest bardzo istotne dlatego, że zmiany naczyniopochodne zazwyczaj są konsekwencją poważnych chorób sercowo-naczyniowych. Dlatego też każdy pacjent, u którego zostaną one wykryte, powinien wykonać również badania układu sercowo-naczyniowego, a także wykluczyć schorzenia układowe i hematologiczne.