Wśród miłośników deserów mleko skondensowane niezmiennie cieszy się ogromną popularnością. Co ciekawe, niesłodzone mleko można również stosować w przypadku sosów i zup. Mleko zagęszczone doskonale wzbogaci również smak porannej kawy oraz dania na słodko. Wiele osób zastanawia się, w czym tkwi różnica pomiędzy mlekiem skondensowanym a zagęszczonym?
Mleko skondensowane a zagęszczone – różnice
Mleko skondensowane to produkt, który powstaje na skutek usunięcia wody z mleka krowiego. Na skutek tego działania mleko krowie staje się o wiele gęstsze i przybiera aksamitna, gładką konsystencję oraz kremową barwę. W sklepach można spotkać także mleko zagęszczone – czy różni się ono od mleka skondensowanego? Otóż, obie te nazwy stosuje się zamiennie w odniesieniu do tego samego produktu. Jeśli więc chodzi o mleko skondensowane a zagęszczone – nie może być mowy o żadnych różnicach.
Skład i rodzaje mleka skondensowanego
Mleko zagęszczone powinno spełniać pewne wymagania, aby móc je określić tym mianem. Powinno ono zawierać co najmniej 25% suchej masy, w skład której wchodzi 7,5% tłuszczu. Jeśli chodzi o mleko skondensowane słodzone, to powinno zawierać ono co najmniej 28% składników mleka, a także 44,5% sacharozy.
Mleko zagęszczone można dostać w sklepach w kilku wariantach. Mleko niesłodzone zazwyczaj sprzedawane jest w poręcznym kartoniku bądź też puszce. W sprzedaży dostępne są także warianty o obniżonej zawartości tłuszczu lub też wzbogacone magnezem i błonnikiem. Z kolei mleko zagęszczone słodzone sprzedawane bywa w puszce, kartoniku, tubce, a także pod postacią słodkiej masy kajmakowej w różnych wariantach smakowych.
Wartości odżywcze mleka zagęszczonego
Jeśli chodzi o mleko skondensowane niesłodzone, to charakteryzuje się ono bardzo podobnym składem do mleka krowiego. Z racji odparowania z niego dużej ilości wody, składniki odżywcze są w nim jednak bardzo zagęszczone. Z kolei w skład mleka zagęszczonego słodzonego wchodzi bardzo duża ilość cukru, bo aż 50%.
Mleko skondensowane charakteryzuje się o wiele większą kalorycznością niż zwykłe mleko krowie. Zawiera jednocześnie więcej tłuszczu i białka. Można traktować je jako dobre źródło potasu, wapnia oraz witaminy B2. Niemniej jednak, w jego składzie znaleźć można również dużo fosforu, który zmniejsza przyswajanie wapnia i redukuje jego dobroczynny wpływ na układ kostny organizmu.
Czy mleko zagęszczone jest zdrowe?
Nawet zwykłe mleko krowie bywa traktowane jako dość kontrowersyjny produkt, o którym ciężko jednoznacznie powiedzieć, że jest zdrowy.
I o ile w przypadku zwykłego mleka zagęszczonego można mieć wątpliwości, o tyle słodzone mleko skondensowane z pewnością warto traktować jako produkt, którego w codziennej diecie lepiej jest unikać. Wszystko dlatego, że składa się on głównie z prostych cukrów – laktozy oraz dodanej sacharozy. Stanowią one ponad połowę składu mleka słodzonego i wpływają na jego kaloryczność – nawet 320 kalorii na 100 g produktu.
Wobec tak dużej zawartości cukru znaczenie przestają mieć obecne w mleku witaminy i składniki mineralne. Szkodliwy wpływ cukru na organizm zdecydowanie przeważa, niwelując ich dobroczynne działanie. Zbyt częste spożywanie mleka skondensowanego słodzonego może nasilać stany zapalne, prowadzić do procesów miażdżycowych, zaburzać gospodarkę węglowodanową, a także powodować gwałtowny przyrost masy ciała.
Kto może bezpiecznie spożywać mleko skondensowane?
Mleko skondensowane to produkt, który jednoznacznie należy zaliczyć do słodyczy. Dlatego też nie zaleca się podawania go małym dzieciom. Unikać go w codziennej diecie powinny także osoby cierpiące na cukrzycę, insulinoodporność, a także inne zaburzenia gospodarki węglowodanowej. Przeciwwskazaniem do spożywania mleka zagęszczonego jest również zespół jelita drażliwego, choroby związane z przewlekłym stanem zapalnym, a także problemy z mikroflorą jelitową.
A co z mlekiem skondensowanym niesłodzonym? Otóż, pod względem składu dużo bardziej przypomina tradycyjne mleko krowie, jednak zawiera nawet dwukrotnie więcej składników odżywczych, co wynika z procesu odparowania z niego wody. Dietetycy twierdzą, że jest to produkt neutralny dla organizmu – nie powinien nikomu szkodzić, jeśli będzie spożywany okazjonalnie, jednak nie wiąże się też ze znaczącymi korzyściami zdrowotnymi. Z pewnością mleka nie powinno się traktować jako wartościowego źródła wapnia i odnosi się to również do mleka skondensowanego. Wszystko dlatego, że zawiera ono duże ilości fosforu, które blokują wchłanianie tego cennego pierwiastka, a nawet sprawiają, że organizm zaczyna go pobierać z kośćca. Osoby z nietolerancją laktozy powinny unikać zagęszczonego mleka z tego względu, że zawiera ono o wiele więcej cukru mlecznego niż zwykłe mleko krowie.
Mleko zagęszczone – jak stosować je w kuchni?
Mleko zagęszczone to produkt, po który przede wszystkim sięgają amatorzy kawy z mlekiem. Wystarczy dodać go do niej odrobinę, by móc cieszyć się kremowym i jedwabistym napojem.
Miłośnicy słodkich potraw bardzo chętnie przygotowują desery na bazie mleka zagęszczonego- lody, kremy, masę kajmakową, kruche ciasta, torty, drinki, a nawet mleczny koktajl. Jeśli chodzi o produkcję przemysłową, to mleko zagęszczone na dużą skalę jest używane do wyrobu cukierków, lodów, batonów i czekolad.
Ogromną zaletą mleka skondensowanego jest jego łatwe przechowywanie. Nie trzeba trzymać go w lodówce – jest to wręcz niewskazane. Aby mleko zagęszczone zachowało wszystkie swoje właściwości, najlepiej przechowywać je w temperaturze 7-18 stopni Celsjusza. Wyrób ten charakteryzuje się bowiem o wiele większą trwałością niż świeże mleko. Bezpiecznie można przechowywać je nawet przez okres 9 miesięcy. Aby unikać jego gęstnienia i rozwarstwiania, można co jakiś czas odwracać puszki do góry nogami.
Jak powstaje mleko skondensowane?
Mleko zagęszczone produkuje się w zakładach mleczarskich z surowego mleka, które dostarczane jest bezpośrednio z zakładów rolnych. Przede wszystkim, próbki surowego mleka są badane na obecność antybiotyków i drobnoustrojów.
Kolejnym procesem jest schłodzenie surowego mleka do temperatury 4 stopni Celsjusza. W tym momencie przychodzi pora na odwirowanie śmietanki, aby uzyskać mleko o określonej zawartości tłuszczu. Mleko następne jest pasteryzowane, a także słodzone syropem na bazie sacharozy. Teraz przychodzi pora na proces zagęszczenia, czyli odparowywania wody w specjalnych maszynach próżniowych, aby uzyskać pożądaną ilość tłuszczu i suchej masy w gotowym produkcie. Ostatnim etapem produkcji mleka skondensowanego jest jego sterylizacja i pakowanie.
Trzeba podkreślić, że mleko zagęszczone pomimo tego iż cieszy się wierną grupą odbiorców, jednak stanowi mało istotny element polskiego rynku mleczarskiego. Jedynie kilka zakładów na terenie całego kraju zajmuje się jego produkcją.
Mleko skondensowane, zwłaszcza słodzone, z pewnością nie jest produktem niezbędnym w codziennym jadłospisie. Nie należy sięgać po nie codziennie, a to ze względu na to, że jest dość kaloryczne, co sprawia, że jego wartości odżywcze przestają mieć znaczenie. Okazjonalne spożywanie mleka skondensowanego niesłodzonego nie powinno wyrządzić krzywdy osobom prowadzącym wyjątkowo aktywny tryb życia oraz borykającym się z niedowaga. W spożywaniu tego produktu, jak w przypadku każdego innego pokarmu, trzeba jednak zachować umiar.
