Wirusowe zapalenie wątroby typu A i B (WZW A i B) to groźne choroby zakaźne, które mogą prowadzić do poważnych powikłań zdrowotnych, w tym uszkodzenia wątroby, marskości czy nawet raka wątroby. Skuteczną metodą ochrony przed tymi infekcjami są szczepienia, które od lat stanowią fundament profilaktyki zdrowotnej. Szczepienie przeciw WZW A i szczepienie WZW B to bezpieczne i sprawdzone sposoby zapobiegania zakażeniom, które mogą mieć długotrwałe konsekwencje zdrowotne. Czy jedna dawka pomoże? A może konieczna będzie druga dawka?
Czym jest wirusowe zapalenie wątroby typu A i B?
Wirusowe zapalenie wątroby to choroba zakaźna wywołana przez różne typy wirusów hepatotropowych. Najczęściej spotykane to wirusy typu A i B, które różnią się sposobem zakażenia oraz przebiegiem choroby.
Wirusowe zapalenie wątroby typu A (WZW A) przenosi się głównie drogą pokarmową, poprzez spożycie skażonej wody lub jedzenia. Jest to tzw. choroba “brudnych rąk”, która często występuje w regionach o niskim standardzie sanitarnym. WZW A zazwyczaj ma łagodniejszy przebieg, ale może prowadzić do poważnych objawów, zwłaszcza u dorosłych.
Wirusowe zapalenie wątroby typu B (WZW B) to poważniejsza forma choroby, która przenosi się poprzez kontakt z zakażoną krwią, płynami ustrojowymi lub podczas stosunków płciowych. Jakie są objawy WZW B? Zakażenie może prowadzić do ostrego wirusowego zapalenia wątroby, a w niektórych przypadkach przekształcić się w przewlekłe zapalenie wątroby typu B. Przewlekła postać choroby zwiększa ryzyko marskości wątroby oraz raka wątrobowokomórkowego.
Szczepienie przeciw WZW A – skuteczna ochrona przed chorobą “brudnych rąk”
Szczepienie przeciw wirusowemu zapaleniu wątroby typu A to skuteczna metoda zapobiegania zakażeniom wywołanym przez hepatitis A virus (HAV). Szczepionkę podaje się w dwóch dawkach – pierwsza dawka zapewnia odporność już po 2–4 tygodniach, a dawka przypominająca, podana po 6–12 miesiącach, pozwala na długotrwałą ochronę nawet przez kilkadziesiąt lat.
Szczepienie przeciwko WZW A jest szczególnie zalecane osobom podróżującym do krajów o podwyższonym ryzyku zakażenia, pracownikom służby zdrowia, studentom na kierunkach medycznych, osobom zatrudnionym w branży gastronomicznej – wykonywanie zawodu narażonego na kontakt z zarażeniem jest podstawą do szczepienia- oraz dzieciom. U kobiet, zwłaszcza planujących ciążę, szczepienie pomaga uniknąć ryzyka zachorowania i potencjalnych powikłań w czasie ciąży.
Szczepienie WZW B – ochrona przed groźnym zakażeniem
Szczepienie WZW B to jedno z najważniejszych szczepień ochronnych, które skutecznie zabezpiecza przed wirusowym zapaleniem wątroby typu B. Szczepionkę podaje się w schemacie trzech dawek – pierwsza dawka, druga po miesiącu i trzecia po 6 miesiącach od rozpoczęcia szczepienia. Pełny cykl szczepienia przeciw WZW B zapewnia długotrwałą odporność, często utrzymującą się przez całe życie.
Szczepienie przeciwko WZW B jest obowiązkowe dla noworodków w Polsce od 1996 roku i wchodzi w skład Programu Szczepień Ochronnych. Oprócz niemowląt, szczepionkę zaleca się także osobom dorosłym z grup ryzyka, takim jak pracownicy służby zdrowia, osoby przyjmujące narkotyki dożylnie, pacjenci wymagający częstych transfuzji krwi oraz osoby z chorobami przewlekłymi.
Dlaczego szczepienie przeciw WZW B jest tak ważne?
Wirusowe zapalenie wątroby typu B to choroba, która może prowadzić do poważnych konsekwencji zdrowotnych. Ostre wirusowe zapalenie wątroby często przebiega bezobjawowo, ale w niektórych przypadkach powoduje ciemne zabarwienie moczu, żółtaczkę, bóle brzucha czy złe samopoczucie.
Jeszcze bardziej niebezpieczne jest przewlekłe zapalenie wątroby typu B, które może prowadzić do marskości wątroby lub raka wątrobowokomórkowego. Zakażenie HBV (hepatitis B virus) stanowi także zagrożenie dla kobiet w ciąży, ponieważ istnieje ryzyko zakażenia dziecka podczas porodu.
Szczepienie przeciw WZW B eliminuje te zagrożenia i chroni przed poważnymi powikłaniami zdrowotnymi. Co istotne, szczepienie jest bezpieczne i nie powoduje poważnych działań niepożądanych – najczęstsze objawy to lekkie zaczerwienienie lub ból w miejscu podania szczepionki.
Szczepienia przeciw WZW typu A i B – kto powinien się zaszczepić?
Choć szczepienie przeciwko WZW B jest obowiązkowe dla noworodków, osoby dorosłe, które nie były szczepione w dzieciństwie, powinny rozważyć jego przyjęcie. W szczególności szczepienie jest zalecane:
- osobom wykonującym zawody medyczne i pracującym w zakładach opiekuńczych,
- osobom często poddawanym zabiegom chirurgicznym lub inwazyjnym badaniom diagnostycznym,
- pacjentom z przewlekłymi chorobami nerek lub innymi zaburzeniami układu odpornościowego,
- osobom z grup ryzyka wcześniej niezaszczepionym, np. przyjmującym narkotyki dożylnie lub mającym wielu partnerów seksualnych,
- osobom przebywającym w zakładach zamkniętych, takich jak więzienia.
Szczepienie przeciwko WZW A powinny rozważyć osoby podróżujące do krajów o niskim standardzie sanitarnym, dzieci, pracownicy branży gastronomicznej oraz osoby wykonujące zawody związane z obsługą żywności i wody. Więcej informacji na ten temat znajdziesz tutaj: https://polmed.pl/szczepienia/szczepienie-wzw-a-i-b-dla-doroslych/.
Schemat szczepienia i potrzeba dawek przypominających
Podanie szczepionki przeciwko WZW B odbywa się zgodnie ze schematem trzech dawek, jednak w niektórych sytuacjach możliwe jest zastosowanie przyspieszonego schematu, np. u osób planujących szybki wyjazd za granicę.
W przypadku szczepienia przeciwko WZW typu A zaleca się dwie dawki szczepionki. W obu przypadkach szczepienie poprzedzone jest badaniem kwalifikacyjnym, mającym na celu wykluczenie przeciwwskazań do podania szczepionki.
Aktualne wytyczne nie przewidują rutynowego podawania dawek przypominających szczepienia WZW B u osób zdrowych, ponieważ pełny cykl szczepienia zapewnia długotrwałą odporność. Wyjątkiem są osoby z zaburzeniami układu odpornościowego lub pacjenci poddawani dializom, u których może być konieczne sprawdzanie poziomu przeciwciał i ewentualne podanie dawki przypominającej.
